mabutuner.com

Bir Meltem BAYTOK seyrettik, dillere destan. Ben bir tane bile boşa giden BAYTOK oyunculuğu seyretmedim zaten. Yani bulduğunuz yerde seyredin. Tek kelime ile sahnede gerçek bir kimlik, kişilik; ayrı bir karakterin yaratılışına şahit oluyorsunuz. Duruşu, sesini kullanışı, yüz ifadesi… Mükemmel!

Thom Pain belki soyadından da anlayacağımız üzere acı, keder, korku, endişe üzerine temellenmiş bir dünya görüşüne hâkim. Yaşadıkları, ufak tefek anıları, önemsiz görünen kırılmaları birike birike Thom Pain’i korkak, tedirgin hale getirmiş. Modern dünyanın korkularını fazlasıyla içselleştirmiş ve oradan da hayatın aslında fazla büyütülmemesi gerektiği her şeyden, her andan mutlu olmak gerektiği sonucuna varmış.

…Bursa’da Ekin Sanat’ın sahnesinde seyrettiğim temsilin sahne tasarımının yetersiz olduğunu söylemeliyim. Fonda siyah bir perdeyle oynanması zaten temsilin profesyonelliğinden bir tık götürürken, dekordaki özensiz seçim de onca emeğin değerini düşürüyor. Demonte mobilyalara retro telefon ve radyo hiç uymuyor. Çok daha az dekor unsuruyla da işi kotarabilirsiniz; ama özeni kaybederseniz sahneyi kaybedersiniz…

“… Şakire, Temel Çavuş’a: “Kurban olayım kuru, bu neyin nesidur? Bu çoluk çecuğu nereye götüreyiler?” diye sordu. “Bunlar, Hıristiyanlar, Şakire. Rumlar, Ermeniler. Yanko Ağa’nın deduğu çıktı. Şimdi, bizumkiler Urus’la harbedeceğinden casusluk etmesunlar diye bu zavallilari memleketin içlerine doğri sürecekler. Allah,…

Nedim SABAN’ın yönetmenliği tam manasıyla bir tiyatro cinayeti. Bir eserle ancak bu kadar oynanabilir, bir eser ancak bu kadar bozulabilir…. oyunun akışından tutun da karakterlerin evrilmesine kadar zangır zangır sallanan bir temsil var karşımızda. En önemli diyaloglar (seyirci zorlanmasın diye sanırım) çıkarılmış. Aksiyonda değişikliklere gidilmiş, eserde olmayan sahneler eklenmiş, eserdeki sahneler çıkarılmış. Akış bozulmuş. Neresinden tutsanız elinizde kalacak bir çalışma…

Türk tiyatro tarihinin en köşe taşı oyunlarından biri. Bertolt BRECHT’in epik tiyatrosunun halk tiyatrosuyla harmanlanmış hâli. Gülriz SURURİ & Engin CEZZAR tiyatrosu tarafından 31 Mart 1964’te sahnelenen KEŞANLI ALİ DESTANI tiyatromuzun ilk epik tiyatro oyunu. Seyirciye bunun bir tiyatro oyunu olduğunu hatırlatır, hikâyeye kapılıp gitmesini istemez, sonunda gerekli dersi çıkarmasını bekler. Bir de buna halk tiyatrosu unsurlarını ekleyin, işte size KEŞANLI ALİ DESTANI.

Oyun Cahit ARF’ın (Yusuf KÖKSAL) son dönemleriyle başlıyor. ARF yavaş yavaş zihin karışıklıkları, yaşlılığa bağlı gelgitler yaşamaktadır. Bu süreçle birlikte geçmişe gidişlerinde hayatından kesitler görürüz. Güller serili bir yol değildir elbette; bilim içerisinde olma çabasıyla hayatın gerekli gereksiz önüne serdikleri arasında kalır, bir bilim adamı saflığıyla bocalar.

Fahrettin bey kendine özgü bakış açısıyla, yaşam biçimiyle aileye tokat gibi iner; fakat kendi rutinlerinde yaşayan kadınların pek umurlarında değil farklılıklar, onların tek derdi sıralamalarında yer alan dizi filmler, konken partileri ve mahalle haberleri.

Sahne tasarımı yönetmen Harun GÜZELOĞLU’na ait. Abartısız, soyut. Dekorda kullanılan rengârenk tüller Furuğ’un iç dünyasını yansıtırken, renklerle çatışan sürekli bir karanlık da üstesinden gelemediği dış dengeleri ve bir türlü kurtulamadığı geçmişi temsil ediyor sanki.

Amerikan toplumunun dünyadan kopuk acı gerçeğinin bir çorba tarifi üzerinden şekillenmesi, basın ahlakının sorgulanması Broadway için ağır bir konu olacağından hiç kuşkusuz bir aşk üçgeni ile desteklenmeliydi. Artık o üçgenin kenarlarını sahnede seyretmeni dileğiyle burada bahsetmiyorum.

Röportajlarda oyun başka bir yere konulmaya çalışılmışsa bile aslına bakarsanız gerçekten bir vodvil, yazarın kalemindeki basmakalıp konuşmalar bunu destekliyor; hem zaten oyunculuklar temsilin vodvil üstüne çıkmasına müsaade etmemiş bence.

Zayıf bir metin bence; düşündüren, duygulandıran bir metin değil. Defalarca “Olmuyor!” diye hayıflanıp sinirlenen bir Mehmet Akif görüyoruz; biraz da “Ben para için yazmam.” vurgusuna sığınılmış, kör göze parmak biçimde tekrarlanmış ve bu yüzden işin büyüsü kaçmış.